Αρχική > themataΘέματα>
• Βογόμιλοι …

“Διάγουμε ένα βίο σκληρό και περιπλανητικό.

Πάμε από πόλη σε πόλη σαν πρόβατα εν μέσω λύκων. Υποφέρουμε από τις διώξεις όπως οι απόστολοι και οι μάρτυρες.

Η ζωή μας διάγεται με αποχή, προσευχή και ακατάπαυστη εργασία. Όμως όλα αυτά είναι εύκολα, γιατί δεν είμαστε πλέον αυτού του κόσμου…”

Ο μεσαιωνικός συγγραφέας Εβέρβνιους για τους ιερείς των Βογόμιλων.

Το θρησκευτικό αυτό κίνημα περιγράφεται και ως Βογομιλισμός, ενσωμάτωνε κάποια νεομανιχαϊστικά και παυλικιανικά στοιχεία.

Οι Βογόμιλοι ήτανε μια αίρεση της Χριστιανικής θρησκείας, που γεννήθηκε από άλλες παλαιότερες αιρέσεις.

Η βογομιλική αίρεση πήρε πολλά από τους Μανιχαίους, τους Μεσαλιανούς και από τους Ευχίτας. Όπως κι’ αν είναι κι’ αυτή η αίρεση όπως και όλες οι άλλες πιάσανε ρίζα στη Μικρά Ασία.

Όπως έγραφε ο άγιος Βασίλειος, είναι αξιοσημείωτο ότι οι αιρέσεις πρωτοφανερωθήκανε εκεί που άνθησε για πρώτη φορά η ευσέβεια.

Η θρησκευτική κίνηση εμφανίστηκε αρχικά στην Αρμενία και την Μικρά Ασία, και δέχτηκε αργότερα σλαβικές επιδράσεις που αποσκοπούσαν στη μεταρρύθμιση της προσφάτως ιδρυθείσας βουλγάρικης Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Πέρα από την επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των Βαλκανίων (Βουλγαρία, Βοσνία, Σερβία), το βογομιλικό κίνημα επεκτάθηκε μέχρι την Ιταλία, την Ρηνανία της Γερμανίας και τη Γαλλία.

Η ονομασία «Βογόμιλοι» κατά μία εκδοχή επινοήθηκε από έναν μοναχό το 1050 με βάση το όνομα του γνωστότερου δραστήριου κήρυκά τους, του ιερέα Βογόμιλου, δηλαδή «Θεόφιλου» από το σλαβικό μπογκομίλ, ο οποίος είχε ως κέντρο της δράσης του την Φιλιππούπολη κατά τον 9ο αιώνα, ενώ κατά άλλη εκδοχή τους αποκαλούσαν γενικότερα με αυτό το όνομα που σήμαινε «Θεόφιλοι».

Κεντρικό στοιχείο της διδασκαλίας των Βογόμιλων αποτελούσε η πεποίθηση ότι ο ορατός, υλικός κόσμος κυβερνάται από τον σατανά.

Δήλωναν πίστη στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Αποδέχονταν ως ιερά βιβλία την Καινή Διαθήκη, τους Προφήτες και τους Ψαλμούς ,από την Παλαιά Διαθήκη και απέρριπταν την Πεντάτευχο και τα ιστορικά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.

Εκτός από την Αγία Γραφή χρησιμοποιούσαν και πολλά απόκρυφα βιβλία.

Οι Βογόμιλοι διδάσκανε, μεταξύ άλλων, ότι αυτοί ήτανε οι αληθινοί μαθητές του Χριστού, ενώ οι υπόλοιποι χριστιανοί ήτανε μαθητές του Σατανιήλ, που είχανε για κέντρο τους την Αγιά Σοφιά της Κων/πολης.

Ο αυτοκράτορας (1081-1118) Αλέξιος Α’ Κομνηνός ξεκίνησε διωγμό κατά των Βογομίλων, θεωρώντας ότι αποτελούν απειλή για την Αυτοκρατορία.

Ο Πατριάρχης Νικόλαος Γ΄ καταδίκασε ως αιρεσιάρχη τον αρχηγό τους, Βασίλειο τον Ιατρό, ο οποίος, μαζί με μαθητές του, βασανίστηκε και τελικά κάηκε δημοσίως στην πυρά στο Ιπποδρόμιο της Κων/πολης από τα χέρια του Αυτοκράτορα Αλεξίου το 1118.

Σύμφωνα με τον Ostrogorsky,

Οι Βογόμιλοι ως έκφραση “διαμαρτυρίας κατά της τάξεως των κυβερνώντων, των ισχυρών και των πλουσίων” όπως και άλλες παρόμοιας αντίληψης ομάδες, παρουσίαζαν άνθηση περιοδικά, και δεν απέρριπταν μόνο την κρατική εξουσία ή την Ορθόδοξη Εκκλησία: ‘‘η αίρεση αυτή άνθιζε ιδιαίτερα σε εποχές κρίσεως και ανάγκης, γιατί σε τέτοιες ακριβώς εποχές η βασικά απαισιόδοξη κοσμοθεωρία της, που δεν απορρίπτει μόνο μια ορισμένη τάξη αλλά τον επίγειο κόσμο σαν τέτοιο, βρίσκει πλούσιο έδαφος και εντυπωσιάζει περισσότερο με τη διαμαρτυρία της’’

Με την κατάκτηση από τους Οθωμανούς της νοτιοανατολικής Ευρώπης κατά τον 15ο αιώνα, οι Βογόμιλοι οδηγήθηκαν σε αφάνεια.

Ίχνη αυτού του θρησκευτικού κινήματος εντοπίζονται σήμερα σε παραδόσεις των νοτιοσλαβικών λαών.

Ορισμένες διδασκαλίες τους φαίνεται ότι επηρέασαν άλλες μεταρρυθμιστικές ομάδες που εμφανίστηκαν τους επόμενους αιώνες, όπως η Εκκλησία της Βοσνίας, οι Αδαμίτες, οι Καθαροί, οι Βάλδιοι αλλά και η ίδια η προτεσταντική Μεταρρύθμιση.