Εξερευνώντας την έννοια των όρων.
Πολλές φορές, όταν συζητάμε για όρια στο πλαίσιο ψυχοθεραπείας, υπάρχει μια αρνητική συμπεριφορά. Φοβόμαστε ότι η θέσπιση όρων μπορεί να απομακρύνει τους ανθρώπους από μας και να δημιουργήσει τοίχους που εμποδίζουν την επικοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, οι όροι υπάρχουν για το ακριβώς αντίθετο λόγο. Τίθενται για να διατηρούν τον προσωπικό χώρο μας και να δημιουργούν υγιείς σχέσεις. Αυτοί οι όροι μπορεί να αφορούν τον σωματικό μας χώρο ή τα συναισθηματικά μας όρια και μας βοηθούν να διακρίνουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας από αυτές των άλλων ανθρώπων. Στην ουσία, οι όροι λειτουργούν ως μια νοητή γραμμή που διαχωρίζει τον εαυτό μας από τους άλλους.
Οι όροι θεσπίζουν μια βάση για το πώς θέλουμε να μας αντιμετωπίζουν οι άλλοι και πώς θέλουμε να αντιδρούμε σε αυτούς. Βοηθούν να διατηρούμε την προσωπική μας ταυτότητα και να μην χάνουμε τον εαυτό μας σε φιλικές, ερωτικές ή επαγγελματικές σχέσεις. Είναι ένας τρόπος για να καθορίσουμε το τι είναι αποδεκτό, τι δεν αποδεκτό και η γνωστή ψυχολόγος Brene Brown (2015) υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που έχουν σαφείς όρια είναι εκείνοι που είναι πιο ενσυναισθητοποιημένοι και έχουν υγιείς σχέσεις.
Οι όροι επηρεάζονται επίσης από την κουλτούρα μας και τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώναμε. Αν δεν μαθαίναμε να θέτουμε όρια ως παιδιά, τότε είναι πιθανόν να μας είναι δύσκολο να το κάνουμε ως ενήλικες. Επίσης, ο τρόπος με τον οποίο έχουμε μεγαλώσει εντός μιας κοινωνίας επηρεάζει την αντίληψή μας για τον προσωπικό χώρο. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η έλλειψη όρων δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποχωρήσουμε ή να αναλάβουμε αδικαιολόγητες ευθύνες. Αντίθετα, οι όροι μας βοηθούν να διαχωρίσουμε τις πραγματικές ανάγκες μας από τις προσδοκίες των άλλων.
Γιατί είναι σημαντικοί οι όροι;
Οι υγιείς όροι επιτρέπουν στους ανθρώπους να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τον εαυτό τους και τις πράξεις τους, ενώ τους βοηθούν να καθορίσουν ποιες ευθύνες ανήκουν πραγματικά σε αυτούς. Αυτό αποτρέπει την αίσθηση προσωπικής παραβίασης, ενοχών και θυμού προς τους άλλους, καθώς επίσης διασφαλίζει ότι δεν αναλαμβάνουμε ανάγκες ή συναισθήματα που δεν ανήκουν σε μας. Οι όροι μας βοηθούν να αποφασίσουμε ποιοι άνθρωποι είναι ευπρόσδεκτοι στη ζωή μας και πόσο ενεργά θέλουμε να συμμετέχουν σε αυτή.
Όταν έχουμε αδύναμους ή ασαφώς καθορισμένους όρους, είναι πιο εύκολο να φορτώνουμε συναισθηματικά βάρη που δεν ανήκουν σε μας ή να μπερδεύουμε τις ανάγκες μας με αυτές των άλλων. Συνήθως αυτό οδηγεί σε κόπωση, ένα αίσθημα κενού και απογοήτευση από τη σχέση μας με τους άλλους.
Πώς μπορούμε να θέσουμε υγιείς όρους;
Η διαδικασία ανακάλυψης των προσωπικών όρων και η αρχή της θέσπισής τους μπορεί να βοηθηθεί από την έναρξη ψυχοθεραπείας. Ωστόσο, μπορούμε να κάνουμε τα εξής βήματα για να αρχίσουμε:
1.Να παρατηρήσουμε πώς αισθανόμαστε σε διάφορες καταστάσεις και με διάφορους ανθρώπους, αναπτύσσοντας μια περιέργεια για τον εαυτό μας. Να καταλάβουμε τι μας κάνει να νιώθουμε καλά και τι όχι.
2.Να κατανοήσουμε ποιες συμπεριφορές μας είναι αποδεκτές και ποιες μας προκαλούν δυσφορία και να μάθουμε να λέμε “όχι” στις τελευταίες.
3.Να αναγνωρίσουμε ότι οι ανάγκες μας δεν είναι λιγότερο σημαντικές από αυτές των άλλων και ότι αξίζουμε την ίδια φροντίδα.