Αρχική > themataΘέματα>
• Πινακίδα Του Δισπηλιού !

Είναι το παλαιότερο γραπτό της γης η πινακίδα του Δισπηλιού;

Έκρυβε στο βυθό της η λίμνη της Καστοριάς για 7.000 χρόνια και πλέον την πρώτη γραφή του ανθρώπου;

Πρόκειται για έναν προϊστορικό λιμναίο πολιτισμό που ανακαλύφθηκε τυχαία το 1932 από τον καθηγητή Πανεπιστημίου κ. Α.Κεραμόπουλο.

Εξήντα χρόνια μετά το  1992 από την ομάδα του καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. κ. Γ. Χ. Χουρμουζιάδη, άρχισαν οι ανασκαφές στο χώρο.

Ο καθηγητής κ. Χουρμουζιάδης λέει για τα ευρήματα:

« έχουμε ευρήματα που έχουν σχέση με τον χώρο, με τα σπίτια, με τις οικοδομικές δραστηριότητες.

Έχουμε ευρήματα που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα του οικισμού, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τις διατροφικές του επιλογές, τις τεχνολογικές του επιδόσεις, δηλαδή κεραμική, εργαλεία, κι έχουμε και ευρήματα που έχουν σχέση με την ιδεολογία. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η περίφημη πινακίδα…»

Η ξύλινη πινακίδα με την επιγραφή χρονολογήθηκε επακριβώς με τη μέθοδο του άνθρακα-14 στον «Δημόκριτο» στο 5260 (!) π.Χ., δηλαδή στο τέλος της μέσης νεολιθικής περιόδου.

Κατά την διάρκεια του αρχαιολογικού συνεδρίου για το ανασκαφικό έργο στη Βόρεια Ελλάδα ο καθηγητής της Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ κ. Γιώργος Χουρμουζιάδης, που αποκάλυψε το ντοκουμέντο στη διάρκεια ανασκαφικής έρευνας.

Ο κ. Χουρμουζιάδης με επιστημονικά επιχειρήματα κατέληξε στο συμπέρασμα,

Ότι,τα χαράγματα της επιγραφής, που είναι οργανωμένα σε στίχους, δεν πρέπει να είναι διακοσμητικά, αλλά «γράμματα» που μπορούν να ενταχθούν στο σύστημα της παλαιοευρωπαϊκής.

«Είναι το μοναδικό έγγραφο-εύρημα όπου τα σήματα του δεν έχουν ιδεογραφικό χαρακτήρα (με μορφές ανθρώπων, ζώων, του ήλιου κ.ά.) και παρουσιάζουν προχωρημένο χαρακτήρα αφαίρεσης, άρα είναι προϊόν διανοητικής επεξεργασίας», είπε ο κ. Χουρμουζιάδης.

Η ανακοίνωση του μοναδικού προϊστορικού ευρήματος εντυπωσίασε τους αρχαιολόγους-συνέδρους,

Ενώ ο κ. Χουρμουζιάδης διατύπωσε το ερώτημα:

«Θα μπορέσουμε, άραγε, να μάθουμε ποτέ αν αυτά τα σήματα ήταν η πρώτη αρχή ενός διηγηματικού λόγου ή του λόγου μιας εξουσίας;».

Ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο καθηγητής για την πινακίδα του Δισπηλιού:

«Το περιεχόμενο της πινακίδας είναι μία σειρά εγχάρακτων σημείων που ενδεχομένως να συγκροτούν ένα σύστημα επικοινωνίας, μέσα σε εισαγωγικά, «γραφής».

Τέτοια ευρήματα έχουμε κι άλλα. Έχουμε πάρα πολλά κομμάτια κεραμικά, τα οποία έχουν χαράγματα επάνω. Κάποια στιγμή θα δημοσιευθεί ένα υλικό που δεν είναι μόνο η πινακίδα.

Άρα, μπορεί η ανασκαφή του Δισπηλιού να πάρει μέρος σ’ αυτή τη συζήτηση που γίνεται και αφορά από πότε ο άνθρωπος άρχισε να γράφει.

Επομένως, το ερώτημά σας δεν πρέπει να είναι τι γίνεται η πινακίδα αλλά τι γίνονται τα θέματα αυτά, που έχουν σχέση με την «γραφή», την προϊστορική.

Σήμερα, υπάρχει μία συζήτηση πανευρωπαϊκή, η οποία τείνει να διατυπώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος δεν έγραφε από το 3000 ή από το 4000 π.Χ., από τις Σουμεριακές πινακίδες, αλλά ότι 40000 χρόνια πριν από μας, υπήρχε ένα σύστημα γραφής.»

Και συνεχίζει για τα νέα ευρήματα αλλά και για την ξύλινη πινακίδα:

«Πιστεύω ότι έχουμε σε αρκετά αγγεία χαράγματα τα οποία πρέπει τελικά να είναι γραφή και όχι διακοσμητικά θέματα, όπως θεωρούσαμε μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για ένα συνδυασμό γραμμών, σύμβολα επικοινωνιακά. Για παράδειγμα, τρεις γραμμές μπορεί να σημαίνει ότι έχω τρία βόδια!

Ή μπορεί να φανερώνουν τον ιδιοκτήτη ή τον κατασκευαστή του αγγείου. Πάντως, για να καταλάβουμε τη γραφή της προϊστορίας πρέπει να απαλλαγούμε από αυτή τη σχολαστική άποψη ότι γραφή σημαίνει γράμματα, στίξη, πνεύματα.

Η γραφή είναι μια σειρά συμβόλων που μεταδίδει ένα μήνυμα.

Ξέρετε, όταν βρήκαμε την ξύλινη πινακίδα -δυστυχώς έχει υποστεί καταστροφές, γιατί όταν το ξύλο βγει από το χώρο που έζησε, το “χάνεις”- κάποιοι είπαν ότι αυτά τα σημάδια είναι από σκουλήκια!

Και εμείς είπαμε, τότε είναι πολύ σημαντικό το εύρημα γιατί βρήκαμε το πρώτο μορφωμένο σκουλήκι!»

Ο καθηγητής κ. Χουρμουζιάδης δεν πιστεύει πάντως πως η τόσο παλιά πινακίδα μπορεί να μας «μιλήσει» σίγουρα όμως  μιλά η ύπαρξή της.