Αρχική > themataΘέματα>
• Πείραμα υπακοής !

Μετά από κάθε πόλεμο η ανθρωπότητα,

Προσπαθεί να συνέλθει και οι επιστήμονες να κατανοήσουν το μέτρο της ανθρώπινης αγριότητας.

Τρεις μήνες μετά την έναρξη της δίκης του ναζιστή Άντολφ Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ, για εγκλήματα κατά των εβραίων στο Πανεπιστημίο του Γέιλ, ένας νεαρός καθηγητής ο Στάνλεϊ Μίλγκραμ, ήθελε να αποδείξει ότι τα εγκλήματα που διέπραξαν τα εκατομμύρια των απλών Γερμανών δεν οφείλονταν στις εγκληματικές διαθέσεις τους ή στην αυστηρή  αγωγή που πήραν, όταν ήταν ακόμα παιδιά, αλλά στο γεγονός ότι ακολουθούσαν απλώς εντολές ανωτέρων, που με την ιδεολογία του ναζισμού τους ενθάρρυναν.

Στο πείραμα συμμετείχαν αμειβόμενοι εθελοντές, τους οποίους χώρισε σε ζεύγη.

Ο ένας ήταν ο «δάσκαλος» και ο άλλος ο «μαθητευόμενος». Υποτίθεται ότι επρόκειτο για ένα πείραμα σχετικό με τη μνήμη.

Ο «δάσκαλος» μπορούσε να «τιμωρήσει» τον «μαθητευόμενο» που δεν έδινε τις σωστές απαντήσεις διοχετεύοντας στο σώμα του ηλεκτρικό ρεύμα που ξεκινούσε από 15 βολτ και σταδιακά έφθανε ως τα 450 βολτ.

Με 450 βολτ ο άνθρωπος πεθαίνει και οι εθελοντές το ήξεραν.

Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι δεν επρόκειτο για τεστ μνήμης, αλλά για πείραμα ηθικών αντιστάσεων και ότι αυτοί ήταν τα πειραματόζωα, Ο εθελοντής που απαντούσε στις ερωτήσεις τους ήταν απλώς ένας ηθοποιός που έπαιζε ένα ρόλο και δεν δεχόταν φυσικά στο σώμα του ηλεκτρικό ρεύμα.

Τα πειραματόζωα στην πλειονότητά τους πατούσαν το διακόπτη σε κάθε λάθος απάντηση και τα βολτ αύξαναν κάθε φορά. Από μέσα ακούγονταν ουρλιαχτά πόνου και «οι δάσκαλοι» κοίταζαν τον καθηγητή που διεύθυνε το πείραμα.

«Προχωρήστε», έλεγε αυτός και τα πειραματόζωα προχωρούσαν.

Κάποια στιγμή άκουγαν τον άλλο από μέσα να φωνάζει: «Σταματήστε, δεν αντέχω άλλο, θέλω να φύγω απο εδώ μέσα!».

Γύριζαν και κοίταζαν τον καθηγητή. «Συνεχίστε», τους έλεγε αυτός. Και τα πειραματόζωα συνέχιζαν.

Αν κάποια στιγμή μετά από τα πολλά ουρλιαχτά δίσταζαν να προχωρήσουν, ο καθηγητής με απόλυτα φυσιολογικό ύφος τους έλεγε: «Μην ανησυχείτε, το πείραμα είναι απολύτως ελεγχόμενο».

Και τα πειραματόζωα συνέχιζαν.

Έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στην αυθεντία του καθηγητή και πιστεύοντας ότι υπηρετούν τη γνώση και την επιστήμη διοχέτευαν ηλεκτρικό ρεύμα στον άλλο εθελοντή παρά τις κραυγές πόνου που άκουγαν.

Πριν ξεκινήσει το πείραμα του ο Μίλγκραμ είχε κάνει μια «δημοσκόπηση» ανάμεσα στους ψυχιάτρους και στους ψυχολόγους, ρωτώντας ‘τους τι ποσοστό των εθελοντών θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό.

Σχεδόν όλοι απάντησαν ότι κανείς δε θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό, πέρα ίσως από κάποια άτομα με κρυπτοσαδιστικές τάσεις, καθαρά παθολογικές.
Δυστυχώς έκαναν λάθος.

Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ’ αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν -συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή.

Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ.

Και το 65%… Έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, τα πιθανότατα θανατηφόρα 450βολτ!

Τα «πειραματόζωα» του πειράματος του Μίλγκραμ, οι εθελοντές φοιτητές, μάθαιναν από εκείνον ποιος ήταν ο στόχος του πειράματος.

Μάθαιναν ότι ο «μαθητευόμενος» ήταν ηθοποιός και ότι δεν είχε ποτέ υποστεί ηλεκτροσόκ.

Ο Μίλγκραμ το έκανε αυτό για να τους ανακουφίσει, αλλά πέτυχε το ακριβώς αντίθετο.

Αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά το 65% που είχε φτάσει ως τον τελευταίο μοχλό, πέρασαν την υπόλοιπη ζωή τους κυνηγημένοι από τις Ερινύες της πράξης τους.

Γιατί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν τόσο αθώοι και τόσο «καλοί» όσο ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους.