Αρχική > themataΘέματα>
• Παραβάτης ή φιλόσοφος !

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός,

Είναι από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του Βυζαντίου. Η εκκλησία τον ονόμασε παραβάτη, ο ίδιος έγραψε στον τάφο του «Στάθηκε καλός βασιλιάς και καλός πολεμιστής».

Ο Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός γεννήθηκε το 331 στην Κωνσταντινούπολη.

Πατέρας του ήταν ο Ιούλιος Κωνστάντιος ετεροθαλής αδελφός του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Η μητέρα του Βασιλίνα, αριστοκρατικής καταγωγής πέθανε πέντε μήνες μετά τη γέννησή του και ο πατέρας του δολοφονήθηκε τρεις μήνες μετά το θάνατο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν ο Ιουλιανός ήταν έξι ετών.

Έτσι από μικρή ηλικία η εκπαίδευση του Ιουλιανού ανατέθηκε στον συγγενή από τη μητέρα του επίσκοπο Νικομήδειας Ευσέβιο, ο οποίος μάλιστα τον εισήγαγε στη μελέτη των Αγίων Γραφών.

Από τα επτά του χρόνια,

Ανέλαβε την εκπαίδευσή του ο σοφότατος ευνούχος Μαρδόνιος, βαθύτατος γνώστης της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και φιλοσοφίας.

Τον δίδαξε τα Κλασσικά Γράμματα μέσα από το Ομηρικό ‘Έργο και την Ελληνική Φιλοσοφία μέσα από τα γραπτά του Πλάτωνα.

Στο Μιλάνο ο αδελφός του Κωνστάντιος δολοφονεί τον άλλο αδελφό του Γάλλο που ήταν ο διάδοχος του θρόνου, όπως και όλα τα άλλα αδέρφια εκτός του Ιουλιανού.

Ο Ιουλιανός το 355μεταβαίνει στην Αθήνα για σπουδές , όπου θα έχει συμφοιτητές του τον Μέγα Βασίλειο και τον Γρηγόριο Ναζηανζινό.

Εκεί παρακολούθησε μαθήματα Ρητορικής και Φιλοσοφίας στη Σχολή του χριστιανού ρήτορα Προαιρεσίου Τότε ο Κωνστάντιος του δίνει γυναίκα την Ελένη και τον κηρύσσει Καίσαρα της Γαλατίας.

Το πρώτο από τα έργα του,

Που διασώθηκαν είναι το «Εγκώμιον εις τον αυτοκράτορα Κωνστάντιον», το οποίο έγραψε το 355 όταν αναγορεύθηκε Καίσαρας.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γαλατία έγραψε τα έργα, «Ευσεβίας της Βασιλίδος εγκώμιον», «Περί των του αυτοκράτορος πράξεων ή περί βασιλείας», «Παραμυθητικός εις εαυτόν, επί τη εξόδω του αγαθωτάτου Σαλλουστίου» και άλλα.

Τον Νοέμβριο του 361 ο Κωνστάντιος πεθαίνει και ανακηρύσσεται Αυτοκράτορας του Βυζαντίου ο Ιουλιανός.

Σαν φιλόσοφος είναι νεοπλατωνικός, επηρεασμένος από τον Ιάμβλιχο.

Ενώ η θεολογική φιλοσοφία του εμπνέεται από τη μυστικοπάθεια των ανατολικών θρησκειών της εποχής του.

Στο διάστημα που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοκράτορας έγραψε τα εξής: «Εις τον Βασιλέα Ήλιον», «Κρόνια» (δεν σώζονται), «Λόγος εις απαιδεύτους κύνας», «Προς Ηράκλειον κυνικόν».

Στο τελευταίο διάστημα της ζωής του στην Αντιόχεια έγραψε: «Εις την μητέρα των Θεών», και «Αντιοχικός η Μισοπώγων».

Έγραψε επίσης και ένα έργο κατά των Χριστιανών το «Κατά Γαλιλαίων» από το οποίο σώζονται λίγα αποσπάσματα.

Σαν αυτοκράτορας αναλαμβάνοντας εκδίδει διάταγμα περί ανεξιθρησκίας και απελευθερώνει από την εξορία τους Ορθοδόξους που είχαν διωχθεί από τον αρειανιστή Κωνστάντιο.

Απαγορεύει να τον αποκαλούν δεσπότη και απαγορεύει τις κρατικές επιχορηγήσεις προς  τη Χριστιανική εκκλησία, επιδιώκοντας την συμφιλίωση Χριστιανών και Εθνικών.

Αν και υπήρξαν αντιδράσεις,

Εκ μέρους των χριστιανών που πυρπόλησαν μάλιστα τον ναό του Απόλλωνα στη Δάφνη της Αντιόχειας.

Την ίδια ώρα βρίσκεται σε πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι  στις 26 Ιουνίου του 363 σε μια μάχη όπου ήταν ο ίδιος στην πρώτη γραμμή τραυματίζεται θανάσιμα.

Από την επιστολή προς τον Αρχιερέα Θεόδωρο μπορούμε να αντιληφθούμε τη θέση του και την άποψή του τόσο για την Εθνική Θρησκεία όσο και για τη Χριστιανική.

“…Όταν λοιπόν αντικρίζουμε τα αγάλματα των θεών, ας μην τα βλέπουμε σαν σκέτες πέτρες ή ξύλα, αλλά ούτε να θεωρούμε πώς είναι οι ίδιοι οι θεοί…”

“…Οι Ιουδαίοι προφήτες, τι έχουν να πούνε για τον ναό τους που 3 φορές γκρεμίστηκε και ακόμα δεν έχει ανεγερθεί;

Δε το είπα αυτό χλευαστικά,

Εγώ που πρώτος ύστερα από τόσα χρόνια σκέφτηκα να ανοικοδομήσω προς τιμή του θεού που λατρευόταν σε αυτόν…”

“…Όποιος λοιπόν αγαπάει τους θεούς αντικρίζει με ευχαρίστηση τα αγάλματα και τις εικόνες των θεών, νιώθοντας την ίδια στιγμή σεβασμό και ρίγος καθώς το βλέπουν, αόρατοι, οι θεοί…”

Ο Αυστριακός ιστορικός Ernest Stein γράφει για τον Ιουλιανό ότι «σε πείσμα της πλάνης του υπήρξε ένας από τους πιο ευγενικούς και πιο καλλιεργημένους χαρακτήρες της παγκόσμιας ιστορίας, και ίσως ο πιο άξιος να γίνει αγαπητός».