Αρχική > themataΘέματα>
• Μάγισσες της Αρχαιότητας !

Υπήρχαν μάγισσες στην αρχαία Ελλάδα;

Ποιες ήταν αυτές και τι έκαναν;

Στην αρχαία Ελλάδα έχουμε πολύ γνωστές μάγισσες όπως η Κίρκη και η Μήδεια. Άλλωστε η μαγεία στον ελλαδικό χώρο ασκείτο από πολύ νωρίς και είχε δικά της χαρακτηριστικά.

Η μαγεία και οι θρησκεία ήταν οι πνευματικές τάσεις που αναπτύχτηκαν ταυτόχρονα. Μάλιστα όπως συνήθως συμβαίνει υπήρχε μια αλληλοσυμπλήρωση μεταξύ τους.

Ο όρος μαγεία  στην ελληνική γραμματεία, εμφανίζεται τον πέμπτο αιώνα στο «Ελένης εγκώμιον» του Γοργία.

Η λέξη μαγεία έχει παλαιοπερσική καταγωγή, ήταν η  λέξη makus, που χαρακτήριζε ένα μέλος μίας αρχαίας μηδικής φυλής ή κάστας.

Ο Ηρόδοτος στο 480 π.Χ,

Κάνει την πρώτη αναφορά σε αυτό το γένος και τους παρουσιάζει ειδικούς σε θρησκευτικά θέματα  με υπεράνθρωπες δυνάμεις, ικανούς να εξευμενίζουν τους θυελλώδεις ανέμους με γητέματα.

Ηταν μία εκ των έξι φυλών των Μήδων, όπως επεξηγεί η ιστορικός – βυζαντινολόγος δόκτωρ Αναστασία Βακαλούδη.

«Θεωρείται ότι οι Έλληνες μπορεί να τους γνώρισαν ως θρησκευτικούς αξιωματούχους στον στρατό του Κύρου και να κατονόμασαν γενικά με τον όρο “μαγεία” την ακατανόητη γι’ αυτούς γλώσσα, τις παράξενες πρακτικές που χρησιμοποιούσαν και βέβαια την ενασχόλησή τους με τις απόκρυφες τέχνες.

Όταν οι Έλληνες γνώρισαν τους μάγους, τον 6ο αιώνα π.Χ., εποχή των Αχαιμενιδών, είχαν το όνομα “Μαγουσαίοι” και ισχυρίζονταν ότι ήταν απόγονοι των Μάγων ιερέων του ιδρυτή της περσικής πυρολατρίας Ζωροάστρη (άλλωστε και οι Πέρσες ονομάζονταν Μαγώγ)» λέει η ίδια.

Στην πορεία όμως οι Μαγουσαίοι διαφοροποιήθηκαν, με σημαντικότερη απόκλιση την καλλιέργεια της λατρείας και των θεών του Κακού, ενώ ήταν οι πρώτοι οι οποίοι συστηματοποίησαν την τέχνη της επίκλησης των κακοποιών δαιμόνων με «επωδές».

Η Κίρκη εμφανίζεται ως η πρώτη μάγισσα  του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Παρουσιάζεται ως μία γυναίκα, η οποία αν και έχει θεϊκή καταγωγή, είναι κόρη του Ήλιου, ζει απομονωμένη σε ένα νησί, το οποίο κατοικείται από άγρια ζώα.

Τα άγρια ζώα εκδηλώνονται υποτακτικά απέναντι στην κυρά τους, σηκώνονται στα πισινά τους πόδια για να δεχτούν το άγγιγμά της.

Η κορυφαία ίσως μορφή μάγισσας στην αρχαία ελληνική ποίηση είναι η Μήδεια, όπως παρουσιάζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη αλλά και στον τέταρτο «Πυθιόνικο» του Πινδάρου.

Η Μήδεια, η οποία κατέχει την τέχνη των μαγικών βοτάνων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως δηλητήρια, είναι το πρότυπο της μοχθηρής, εκδικητικής μάγισσας, η οποία διαπράττει πλήθος φόνων: σκοτώνει τον αδελφό της Άψυρτο, τον βασιλιά της Ιωλκού, Πελία, ακόμη και τα ίδια τα παιδιά της, για να εκδικηθεί τον άπιστο σύζυγο της Ιάσονα, ενώ προσπάθησε να δηλητηριάσει και τον Θησέα, γιο του βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα.

Η ελληνορωμαϊκή μυθοπλασία είναι γεμάτη αναφορές σε μάγισσες, όπως ενδεικτικά η Κίρκη και η Μήδεια και άλλες λιγότερο γνωστές όπως η Σημαϊθα, η Περιμήδη, η Αγαμήδη, η Παμφίλη, η Εριχθώ, η Κανιδία, η Διοτίμα, η Οινοθέα κ.α.

Οι πλέον φημισμένες μάγισσες φαρμακίδες στην Ελλάδα

Ήταν Θεσσαλές, οι οποίες θεωρούνταν ότι είχαν τη δυνατότητα να κατεβάζουν τη Σελήνη από τον ουρανό και να τη φυλακίζουν ή να προκαλούν έκλειψη Ηλίου!

Κάτι που άρχισε να αλλάζει από την Κλασική εποχή με τον Ευριπίδη να είναι ο πρώτος που διακρίνει την καθαρότητα του σώματος από την καθαρότητα της ψυχής.

«Τα χέρια μου είναι καθαρά μα η ψυχή μου έχει μίασμα» όπως λέει χαρακτηριστικά η Φαίδρα στον Ιππόλυτο.

Οι μάγισσες της Ελληνιστικής εποχής, όπως προκύπτει από τον Απολλώνιο και τον Θεόκριτο, είναι καθαρά ερωτοχτυπημένες νέες που στα χέρια τους η μαγεία είναι μέσον έλξης του ποθητού αντικειμένου.

Όλες ανεξαιρέτως είναι νέες και όμορφες (εξ ου και το επίθετο «ξανθή» που τις χαρακτηρίζει)».