Αρχική > themataΘέματα>
• Γκουρτζίεφ: Ένας αξιοσημείωτος άνθρωπος …

Ο Γκουρτζίεφ είναι ένας παράδοξος άνθρωπος,

Που άφησε δυνατά την υπογραφή του στην πνευματικότητα των αρχών του 20ου αιώνα. Οι σχολές που εμφορούνται από τις διδασκαλίες του βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε όλον τον κόσμο, και βέβαια και στην Ελλάδα.

Μια πολυταξιδεμένη και πολυσχιδής προσωπικότητα, ένας δάσκαλος με μεγάλη επιρροή, ένας γερός πότης, γυναικάς και λαίμαργος, ένας δάσκαλος του χορού, ένας εκμεταλλευτής των ανθρώπων που τον αγαπούσαν, τι από όλα αυτά ήταν ο Γκουρτζίεφ; Μα, όλα. Και σε χαριτωμένες δόσεις.

Οι οπαδοί του τον αγιογραφούν,

Παρακάμπτοντας ότι αυτός ο τιτάνας της σκέψης διατρεφόταν με καπνιστά χοιρομέρια και ολόκληρες καραβιές κονιάκ.

Οι αντίπαλοί του τον κακολογούν, λέγοντας πως διοικούσε το σπουδαστήριό του με πυγμή δυνάστη. Όλα σωστά είναι και όλα είναι λάθος, αν απομονωθούν.

Ο Γκουρτζίεφ έλεγε για τον εαυτό του πως ήταν δάσκαλος χορού. Από όλα του τα μεγάλα επιτεύγματα, με μια σεμνότητα, είχε διαλέξει αυτό το πεδίο για να αυτοχαρακτηριστεί.

Όντως, ανακάλυψε ένα σύστημα ιερού χορού – το οποίο διδάσκεται ακόμα – και το οποίο συνδυάζει αρχαίες καυκάσιες τελετουργίες με συγκαιρινές του Γκουρτζίεφ αντιλήψεις για τη δυναμική του σώματος. Καθόλου ευκαταφρόνητη προσπάθεια.

Ας δούμε λίγα στοιχεία από τη ζωή του, για να έχουμε μια εικόνα του.

Ο Γκουρτζίεφ γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη της Αρμενίας, όταν αυτή ήταν τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Ο πατέρας του ήταν Πόντιος και η μητέρα του Αρμένια. Ένας εξωτικός συνδυασμός που τον καθόρισε.

Το ακριβές έτος της γέννησής του κυμαίνεται μεταξύ του 1866 και του 1877. Μεγάλωσε στην Τουρκία και στα νεανικά του χρόνια ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου, πριν επιστρέψει στη Ρωσία, στην ταραγμένη δεκαετία του 1910, λίγο μετά τη ματωμένη Κυριακή.

Το 1912 ο Δάσκαλος πια Γκουρτζίεφ, στην ακμή της ώριμης ηλικίας του, ταξιδεμένος και με ανοιχτούς ορίζοντες, αρχίζει να συγκεντρώνει τους μαθητές του και να οργανώνει ομάδες στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη.

Την ίδια χρονιά παντρεύεται την Julia Ostrowska.

Το 1916 δέχεται ως μαθητή του τον Πήτερ Ουσπένσκι, ο οποίος εξελίχθηκε σε μεγάλο επιστήμονα.Την εποχή της Επανάστασης των Μπολσεβίκων, μαζί με ομάδα μαθητών του, αφήνει την Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη και μετακινείται στον Καύκασο και κατόπιν στην Πόλη.

Το 1922 εγκαθίσταται με πολλούς μαθητές του στο Παρίσι και ιδρύει εκεί το Ινστιτούτο για την αρμονική ανάπτυξη του Ανθρώπου.

Το 1924 επισκέπτεται την Αμερική, και διαλύει το Ινστιτούτο του, χωρίς ωστόσο να σταματήσει να διδάσκει.

Πέθανε τον Οκτώβριο του 1949 και κηδεύτηκε στο Παρίσι.

Ο Γκουρτζίεφ ποτέ δεν αποκάλυψε την προέλευση της διδασκαλίας του. Κράτησε μυστικές τις πηγές του, επιμένοντας ωστόσο πως έλαβε μια εξ αποκαλύψεως αλήθεια και μια φώτιση.

Η κληρονομιά του ωστόσο, έτσι όπως αποτιμάται πια, δεν είναι πρωτογενής, αλλά συνδυάζει στοιχεία που υπάρχουν και σε θρησκείες όπως το μυστικό Ισλάμ, ο Βουδισμός και ο Χριστιανισμός.

Ναι, αλλά τα συνδυάζει εκπληκτικά.

Η βασική του θέση και διδασκαλία είναι ότι ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια του βίου του ζει σε μία μορφή ύπνου και σχεδόν καθ’ ολοκληρία μηχανικά, χωρίς να έχει πραγματική γνώση ούτε της εξωτερικής αλλά κυρίως της εσωτερικής του πραγματικότητας.

Για να μπορέσει να αφυπνιστεί ο πραγματικός άνθρωπος που κοιμάται μέσα στον εξωτερικό χαρακτήρα, πρέπει να δεχτεί να περάσει μια σειρά από ταλαιπωρίες και δοκιμασίες, να σκληραγωγηθεί και να ανακαλύψει τις δυνάμεις του.

Θεωρούσε απαραίτητο έναν οδηγό, έναν δάσκαλο, που δεν θα μαλάκωνε στα παρακάλια των μαθητών του για έλεος.

Από αυτό το κομμάτι της διδασκαλίας του οι πολέμιοί του μίλησαν για έναν ανάλγητο άνθρωπο, που χρησιμοποιούσε τις μεθόδους του χωρίς οίκτο.

“Αν θες κάτι δικό σου για πάντα, δώρησε το”.

Αυτή  ήταν η φράση κλειδί της διδασκαλίας του. Είναι εύκολο να καταλάβουμε πως έχει διπλή ανάγνωση: μπορεί να προτρέπει τον άνθρωπο να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του, και μπορεί να προτρέπει τον μαθητή να χαρίσει τα πάντα στον δάσκαλό του. Είναι βολικό, ασφαλώς…

Η αλήθεια είναι ότι η βασανισμένη από την ανία αριστοκρατία – όση είχε απομείνει – του Παρισιού και η ανατέλλουσα μεγαλοαστική τάξη της Αμερικής λάτρεψε τον εξωτικό δάσκαλο με τη βαριά προφορά και τα μεγάλα μουστάκια, που τους έβαζε – αν είναι δυνατόν – να κοιμούνται στα πατώματα, με μια ρόμπα όλο κι όλο.

Αυτοί, που μπορούσαν να έχουν ό,τι θέλουν, διάλεγαν από μόνοι τους να εκτελούν θελήματα για να σπάσουν το εγώ τους.

Εννοείται, ότι η πρωταρχική μέθοδος δεν είχε καμία αφυπνιστική δυνατότητα σε ανθρώπους που δούλευαν σκληρά για ένα κομμάτι ψωμί και κοιμόντουσαν έτσι κι αλλιώς στα πατώματα.

Αυτοί θα μπορούσαν να αφυπνιστούν με ένα χαλαρωτικό μπάνιο κι ένα ζεστό δείπνο, για να θεωρήσουν ότι η ζωή αξίζει και κάτι.

Ο Γκουρτζίεφ, μελετώντας – όχι σε βάθος – τις θεωρίες της προωθημένης επιστήμης του γυρίσματος του αιώνα, έβγαζε κομψά και ωφέλιμα πνευματικά συμπεράσματα.

Ήταν αναμφίβολα ένας χαρισματικός άνθρωπος, κυρίως στο να προάγει επιτυχώς τη μέθοδό του σε εύπορους μαθητές και δευτερευόντως στο να την αναπτύξει.

Σε ένα επόμενο άρθρο θα ασχοληθούμε αναλυτικά με τις διδασκαλίες του,

Που έχουν ένα χαρακτηριστικό σπάνιο: ενώ συνήθως οι διδασκαλίες φτωχαίνουν και διαφθείρονται με τον χρόνο, πέφτοντας σε λιγότερο φωτισμένα χέρια, ο Γκουρζίεφ είχε την τύχη οι δικές του να βρουν άξιους και εργατικούς συνεχιστές, με περισσότερες γνώσεις από τον ίδιο.

Το αποτέλεσμα είναι η μέθοδος Γκουρτζίεφ να είναι ένα επίτευγμα μεγαλύτερο από τον ίδιο τον εμπνευστή της.