Αρχική > themataΘέματα>
• Έρωτας στην αρχαιότητα !

Πως ήταν οι ερωτικές σχέσεις των αρχαίων;

Οι πληροφορίες που έχουμε για την ερωτική ζωή των αρχαίων δεν είναι μόνο από κείμενα αλλά κυρίως από την κεραμική και τις απεικονίσεις που έχουν.

Μας δίνουν ανάγλυφα την αντίληψη για την ερωτική συγκίνηση.

Ο Ερυξίμαχος λέει ότι ο έρωτας αναφέρεται και στα ζώα και στα φυτά και σε όλο το σύμπαν.

Στα ανθρώπινα σώματα ο Ουράνιος Έρωτας προκαλεί υγεία ενώ ο Πάνδημος νοσηρότητα.

O Παυσανίας κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα στον ουράνιο και τον πάνδημο Έρωτα ανάλογα με την ουράνια και την πάνδημο Αφροδίτη.

Η Ιατρική συντελεί ώστε τα σώματα να υιοθετούν τον ωραίο έρωτα μέσα από τη συμφιλίωση των εχθρικών στοιχείων του σώματος.

Αυτός ο δυαδισμός υπάρχει και για τη μουσική, ώστε υπάρχει αυτή που εξυψώνει ηθικά αλλά και αισθητικά, αλλά και αυτή που προκαλεί ακολασία.

Το ίδιο ισχύει και για όλα τα πράγματα ανθρώπινα και Θεία.

Τέλος ο Ουράνιος Έρωτας είναι παντοδύναμος γιατί εγκαθιδρύει την φιλία μεταξύ ανθρώπων και Θεών, μέσα από τη χρήση της μαντικής επιστήμης.

Ο Αριστοφάνης θα παρουσιάσει τον Έρωτα σαν τη τάση των ανθρώπων για ξανά-ολοκλήρωση, εφόσον σε κάποια παλαιότερη εποχή διχοτομήθηκαν από τους Θεούς.

Η αγγειογραφία είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ερωτικές παραστάσεις από τα Αρχαϊκά χρόνια του 6ου αιώνα μέχρι και το τέλος του Κλασσικού κόσμου.

Μετά τον 4ο αιώνα η ερωτική ορμή περιορίζεται στην κατώτερη περιοχή της επιφανειακής ικανοποίησης και παρακμάζει η έννοια της σωματικής και πνευματικής ενότητας ως έκφραση ηθικού ιδεώδους καθώς και η μέχρι τότε άρρηκτη σχέση μεταξύ ερωτικού και ιερού.

Σε κοινωνίες αγροτικού τύπου όπου η γονιμότητα της γης και η ευγονία των γυναικών διασφαλίζουν την αναπαραγωγή του είδους , την επιβίωση και την ισχύ της κοινωνίας οι αναφορές δεν γίνονται μόνο μέσα από εικόνες που τις σηματοδοτούν (γυναίκα με παιδί, φρούτα, δημητριακά κ.α.) αλλά και μέσα απο τις άμεσες ή έμμεσες αναφορές στην ερωτική επιθυμία και τη γενετήσια πράξη καθώς και στα σύμβολα και όργανά τους .

Σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία

Όπως η Ελληνική το συχνότερο σύμβολο είναι ο φαλλός . Φαλλός με φτερά (“έρως πτερός”) ως σύμβολο της αναπεπταμένης επιθυμίας  υπερμεγέθη ομοιώματα φαλλών ως τελετουργικά αντικείμενα , φαλλός  με οφθαλμό ως σύμβολο της ανδρικής δυνατότητας να βλέπει και να ερμηνεύει τον κόσμο, “Ερμείες” με ιθυφαλλικές παραστάσεις (στήλες που έφεραν την κεφαλή του Ερμή και φαλλό και ετοποθετούντο έξω από τα σπίτια ή σε δημόσιες οδούς).

Η παρουσία του φαλλού-συμβόλου διώχνει το κακό και υπαινίσσεται την γενετήσια επιθυμία ως το θετικό σύμβολο ζωής που ξορκίζει το φόβο του θανάτου.

Σε άμεση συνάρτηση με γονιμικές λατρείες βρίσκεται και μια ομάδα παραστάσεων Διονυσιακού περιεχομένου στις οποίες οι ακόλουθοι του Διονύσου (Σάτυροι, Σειληνοί, Μαινάδες) συμμετέχουν σε πομπές-τελετουργίες όπου ταυτόχρονα με το κρασί που ρέει άφθονο σε μια περιρρέουσα ερωτική ατμόσφαιρα  χαλαρώνουν τα δεσμά της λογικής συμπεριφοράς και τα ένστικτα αχαλίνωτα επιδίδονται σε πομπές με χορούς, τραγούδια κρασί και ερωτικές περιπτύξεις.

Όπως στο ιερό των Δελφών ο Απόλλωνας,

Παραχωρούσε για τρεις μήνες το χρόνο τον ναό του στο Διόνυσο, έτσι και σε όλη την Ελληνική φιλοσοφική προσέγγιση του κόσμου υπάρχει μια σοφή και διορατική αναγνώριση των διαφορετικών αναγκών που συνεπάγεται η ταυτόχρονη ζωική και θεϊκή φύση του ανθρώπου και το Απολλώνειο στοιχείο (πνευματικότητα, λογική, νοητική προσέγγιση του κόσμου) βρίσκεται σε μια σχέση εναλλαγής και αλληλοσυμπλήρωσης με το Διονυσιακό  (σωματικότητα, ένστικτο, απόλαυση), αποδεκτά και τα δύο ως στοιχεία της ανθρώπινης φύσης.