Αρχική > themataΘέματα>
• Δέσποινα !

Σήμερα γιορτάζουν οι Δέσποινες!

Μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης, που τιμάει την Θεοτόκο. Αλλά όχι μόνον…Τι γνωρίζετε πραγματικά για την Δέσποινα; Ποιος είναι ο κρυφός της χαρακτήρας; για την Δέσποινα;

Η Μεγάλη Κυρία η Δέσποινα, κόρη του Ποσειδώνα και της Δήμητρας. Η Κυρία του Οίκου, η κυρίαρχη της ζωής και του θανάτου, η θεά των Αρκάδων, για την αρχαιότητα, η Θεομήτωρ Δέσποινα για την ορθοδοξία.

Η Δέσποινα είναι το γυναικείο όνομα Δασαπατνί, όνομα της Σανσκριτικής γλώσσας.Πότνια = κυρά, αφέντρα, κυρίαρχη. Αυτό όμως το όνομα σημαίνει Κυρία (επί υπηρετριών – δούλων).

Ήταν το πρώτο όνομα της Περσεφόνης.

Η ρίζα Δα σημαίνει την Γη. Γεννήθηκε από την ένωση του υγρού στοιχείου (Ποσειδώνας) με την ίδια τη γη (Δημήτηρ) και από την ένωση αυτή γεννήθηκε η Δέσποινα η Κυρία η το έμβιο ον.

Στην Αθήνα το χρησιμοποιούσαν κυρίως για την Περσεφόνη.Η Δέσποινα γεννήθηκε στο Λύκαιο όρος. Η κόρη που το όνομα της θεωρούνταν μυστικό, και για αυτό την αποκαλούσαν Δέσποινα.

Όταν η Δήμητρα έψαχνε την Περσεφόνη βρέθηκε στην Αρκαδία, εκεί την είδε ο Ποσειδώνας και την ερωτεύθηκε, η Δήμητρα για να τον αποφύγει μεταμορφώθηκε σε φοράδα και πήγε στον στάβλο του γιου του Απόλλωνα Όνκιο.

Τότε ο Ποσειδώνας μεταμορφώθηκε σε άλογο και ο ίδιος ενώθηκε με τα κοπάδια του Όνκιου και πήγε στον στάβλο, όπου συνέβη η ιερογαμία και η Δήμητρα γέννησε την Δέσποινα.

Την Δέσποινα ανέθρεψε ο Τιτάνας Άνυτος.

Το όνομά της δεν διασώθηκε σε καμία πηγή, γιατί ήταν απόρρητο, αλλά οι Αρκάδες την αποκαλούσαν Δέσποινα, της οποίας το όνομα ήξεραν μόνο κάποιοι μυημένοι στα Ελευσίνια, και απαγορευόταν αυστηρά να προφερθεί.

Για να μην προφέρουν λοιπόν το απαγορευμένο όνομα, την έλεγαν  Δέσποινα, δηλαδή η Κυρία.

Ακόμα έλεγαν πως από την ένωση αυτή έγινε ο ίππος Αρείων, όπως αναφέρει ο Παυσανίας.

Εδώ το άλογο συμβολίζει τα προϊόντα δίχως νου και νόηση, που είναι τόσο απαραίτητα για τη ζήση των έλλογων όντων, όπως της Δασαπατνί.

Ακόμα η Δασαπατνί, θεωρείται και βασίλισσα του Άδη, πράγμα που συνέβη με την αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα – Άδη ο οποίος και την ανακήρυξε βασίλισσα του.

Αυτή είναι η Πελασγική και ίσως η προπελασγική πλευρά, αφού μέσα στην προομηρική γλώσσα συναντούμε τις ονομασίες της Μεγάλης Μητέρας Δήμητρας.

Στην αρχαία Λυκόσουρα,

Την πρώτη πόλη στον κόσμο, υπήρχε ναός της Δέσποινας όπου λατρευόταν σαν θεά. Σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία στο ναό υπήρχε σύμπλεγμα της Δήμητρας μαζί με την Δέσποινα έργο του Δαμοφώντος.

Στο σύμπλεγμα η Δήμητρα με την Δέσποινα ήταν καθισμένες σε διθέσιο θρόνο δίπλα – δίπλα, η Δήμητρα κρατούσε δάδα και η δε Δέσποινα σκήπτρο, δίπλα στον θρόνο της Δήμητρας στεκόταν η Άρτεμις φορώντας φερέτρα και κρατώντας δέρμα ελαφιού, δίπλα στην Δέσποινα στεκόταν ο Τιτάνας Άνυτος οπλισμένος.

Ο αφιερωμένος στην Δέσπινα ναός της Λυκόσουρας ήταν ιδιαίτερα σεβαστός απ’ όλους τους Πελοποννήσιους, γι’ αυτό και όταν το 368 π.Χ οι Λυκοσουρείς κλείστηκαν μέσα, αντιτιθέμενοι στην εγκατάλειψη της πατρογονικής τους εστίας και στην μετακόμιση τους στην Μεγαλόπολη, δεν παρενοχλήθηκαν από κανένα.

Ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα π.Χ. στο λόφο που ήταν παλιότερα γνωστός ως “¨Παλιόκαστρο της Στάλας”.

Μπορεί ακόμα να δει κανείς τα θεμέλια του ναού,

Τα θεμέλια του μνημειώδους βωμού της Δέσποινας, που ονομαζόταν μέγαρον, τα θεμέλια μιας μεγάλης στοάς στην άλλη πλευρά του ναού, τα σκαλάκια δίπλα στο ναό, που πρέπει να χρησιμοποιούνταν αντί εδωλίων για τους θεατές των ιεροπραξιών και δεκάδες σκόρπια μάρμαρα τριγύρω.

Σώζονται επίσης στη θέση τους το βάθρο πάνω στο οποίο ήταν στημένο το σύμπλεγμα του Δαμοφώντος και πολλές βάσεις αγαλμάτων με τις αναθηματικές επιγραφές τους.

Στην ορθοδοξία η πρώτη μεγάλη γιορτή από την έναρξη του εκκλησιαστικού έτους είναι στις 8 Σεπτεμβρίου «τό Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας».

Η εκκλησία βρήκε στοιχεία για την ζωή της Παναγίας στα μυστικά ευαγγέλια όπως είναι το Πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου, όπου διηγείται την γέννηση της Θεομήτορος.

Έτσι μαθαίνουμε τα ονόματα των γονέων της που ήταν Ιωακείμ και Άννα. Η ορθοδοξία, με αντίστοιχο με τους αρχαίους Έλληνες τρόπο, αποκαλεί την Παναγία Δέσποινα.

Ας δούμε και από τον Γρηγορίο Παλαμά την προσευχή προς την Παναγία.

Υπεράγαθε Δέσποινα Θεοτόκε,

επάκουσον της οικτράς μου δεήσεως

και μη καταισχύνης με από της προσδοκίας μου,

η μετά Θεόν ελπίς πάντων των περάτων της γης.